Μυγοχάφτες

Μυγοχάφτες, Μυιοθηρίδες (Muscicapa)

Οι μυγοχάφτες είναι καλοκαιρινοί επισκέπτες στην χώρα μας και θα τους δούμε κυρίως από τον Μάρτιο έως τον Οκτώβριο. Αναπαράγονται και φωλιάζουν κυρίως σε πάρκα, κοιμητήρια, οπωρώνες, δάση σε κήπους και άλση, όχι μόνο στα ορεινά της πατρίδας μας και σε κάποια νησιά, αλλά και μέσα σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη. Γενικά προτιμούν τα ανοίγματα ανάμεσα σε δέντρα ή αναρριχητικούς θάμνους από όπου και κάθονται κορδωτοί, σε όρθια κυρίως στάση, σε εκτεθειμένα σημεία εξορμώντας σε έντομα. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα η ευκινησία με την οποία κινούνται, κουνώντας συνεχώς την ουρά τους και τις φτερούγες τους νευρικά, και αφού πετάξουν με επιδεξιότητα να αρπάξουν στον αέρα την ιπτάμενη λεία τους, επιστρέφουν στο ίδιο κλαδί ή σε μια νέα θέση προκειμένου να εντοπίσουν το επόμενο θύμα τους.
Είναι μοναχικό πουλί που το χειμώνα μεταναστεύει για την Αφρική ή την Νοτιοανατολική Ασία, προκειμένου να επιβιώσει, μιας και η διατροφή του αποτελείται από έντομα όπως μύγες, κουνούπια, πεταλούδες, μέλισσες, αράχνες κτλ. Σπάνια τρώει και ρώγες από ζουμερά φρούτα όπως μούρα και σταφύλια. Σε περιόδους με έλλειψη τροφής καθώς και σε περιόδους με κακοκαιρία, στρέφονται σε σίτιση στο έδαφος ψάχνοντας και για έρποντα έντομα. Θα τους εντοπίσουμε πολύ συχνά τα βράδια κοντά σε αναμμένες λάμπες που προσελκύουν πολλά έντομα.
Η αναπαραγωγική περίοδος για τους μυγοχάφτες αρχίζει τον Μάιο και τελειώνει τον Αύγουστο. Κατασκευάζουν την καλαθωτή φωλιά τους ανάμεσα σε κοιλότητες δέντρων, ή σε χαλάσματα ή ακόμα σε αναρριχόμενους θάμνους. Χρησιμοποιούν χόρτα, βρύα, κλαδάκια, ιστούς αράχνης για την εξωτερική κατασκευή ενώ εσωτερικά την ντύνουν με πούπουλα και τρίχες. Την ίδια φωλιά μπορεί να την επισκευάσει και να την χρησιμοποιήσει ξανά και ξανά. Γεννάει δύο φορές κατά την αναπαραγωγική φάση, Μάιο και Ιούλιο, από 4-6 λεία, γυαλιστερά, λευκά αυγά με κόκκινα στίγματα, τα οποία και επωάζει η θηλυκιά για 12-14 μέρες και αφού ταϊστούν και από τους δύο γονείς, είναι έτοιμα για την πρώτη τους πτήση μετά από 12-15 ημέρες. Είναι πολύ τολμηρά πουλιά στην υπεράσπιση των φωλιών τους από τους φυσικούς τους εχθρούς. Η φύση τα έχει προικίσει με ένα μοναδικό προνόμιο. Είναι από τα σπάνια είδη πουλιών που αναγνωρίζουν και ξεχωρίζουν τα δικά τους αυγά, από τα αυγά των ξενιστών, όπως για παράδειγμα του κούκου.
Είναι ομιλητικό πουλί αλλά με διακριτικό ρεπερτόριο. Το σύντομο διαπεραστικό του κάλεσμα συχνά συγχέεται με του κοκκινολαίμη και του σπίνου.

Οικογένεια: Μυγοθηρίδες (Muscicapidae)
Τα πέντε είδη που περιλαμβάνει η οικογένεια των Μυγοχαφτών είναι:

Γένος: Muscicapa
Μικρά πουλιά με μήκος από 9 έως 15 εκατοστά σχετικά μεγάλο κεφάλι, κοντή ουρά και ένα πλατύ στη βάση ράμφος. Εχουν απλά χρώματα στο φτέρωμά τους, ώς επί το πλείστον καφέ ή γκρι και χωρίς σχέδια. Είναι ευρέως διαδεδομένα σε όλη την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία και προτιμούν κυρίως δασικές εκτάσεις. Τα είδη που ζούν στην Βόρειο Ευρώπη και τη βόρεια Ασία είναι μεταναστευτικά. Η φωλιά είναι συνήθως κυπελοειδής σε δέντρα. Κάποια αφρικανικά είδη φωλιάζουν σε τρύπες δέντρων.

•Σταχτομυγοχάφτης, μυιοθήρας ο φαιόχρους ή αμπελίς η ξανθόχρους (Muscicapa striata)
Η Ευρωπαϊκή του ονομασία είναι Spotted Flycatcher λόγω των μαυριδερών στιγμάτων που φέρει στο μέτωπο, το λαιμό, στο στήθος και την κορώνα...

Γένος (Ficedula flycatchers)
Το μεγαλύτερο γένος της οικογένειας Μυγοθηρίδες (Muscicapidae) με περίπου 30 είδη. Μερικοί ορνιθολόγοι τα καταττάσουν και στο γένος Muscicapa. Το συναντούμε στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αφρική. Τα είδη που ζούν βόρεια σε ψυχρά κλίματα είναι μεταναστευτικά. Σε πολλά είδη υπάρχει σεξουαλικός διμορφισμός στο χρωματισμό, τα αρσενικά έχουν πιο φανταχτερά χρώματα και τα θηλυκά είναι πιό ανοιχτόχρωμα.

•Νανομυγοχάφτης - Ficedula parva

•Δρυομυγοχάφτης - Ficedula semitorquata
Ζούν κυρίως στη νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη νοτιοδυτική Ασία. Είναι μεταναστευτικό είδος και διαχειμάζει στην Αφρική.
Το μέγεθός του κυμαίνεται από 12 έως 13,5 εκατοστά συχνά έχει χαρακτηριστεί ως υποείδος του Κρικομυγοχάφτη (Ficedula albicollis). Τρέφετε κυρίως με έντομα και πολύ σπάνια αναζητεί και κάμπιες στα φυλλώματα, όπως ο Kρικομυγοχάφτης (Ficedula albicollis). Πολύ δύσκολη η διάκριση με τον Κρικομυγοχάφτη μιάς και οι διαφορές είναι πολύ μικρές.

•Kρικομυγοχάφτης - Ficedula albicollis
Ζούν κυρίως στη νοτιοανατολική Ευρώπη (υπάρχουν κάποιοι απομονωμένοι πληθυσμοί στα νησιά του Gotland και του Öland στη Βαλτική Θάλασσα και τη Σουηδία) και τη νοτιοδυτική Ασία και είναι μεταναστευτικά, διαχειμάζουν στην υποσαχάρια Αφρική. Πολύ σπάνια εμφανίζονται και στη Δυτική Ευρώπη. Εκτός από έντομα αυτό το είδος τρέφετε και με κάμπιες που βρίσκει στα φυλλώματα των δέντρων, επίσης και με διάφορα φρούτα.