Αιγίθαλος (Aegithalos caudatus) Αιγίθαλος

Αιγίθαλος ο μακρονούρης, αιγίθαλος ο μακρόουρος ή ορεινός. Ο Αιγίθαλος είναι ένα μικρό στρουθιόμορφο πουλί της οικογένειας Αιγιθαλίδες (Aegithalidae). Κύριο χαρακτηριστικό είναι η μακριά ουρά, η οποία επιτρέπει την ακριβή εξισορρόπηση στις άκρες των λεπτών κλαδιών. Ζεί κυρίως σε ανοικτά δάση και σε πάρκα με πυκνή χαμηλή βλάστηση. Το σώμα του είναι σφαιρικό και αρκετά μικρό με μήκος από 13 έως 16 εκατοστά με μία αισθητά μακριά ουρά που φτάνει σε μήκος από 6 έως 10 εκατοστά. Το ράμφος είναι μαύρο, κοντό και λεπτό, ενώ το βάρος του κυμαίνεται από 7 έως 10 γραμμάρια. Το πάνω μέρος του φτερώματος είναι σκουρόχρωμο με μαύρο χρώμα στη ράχη, στις φτερούγες και στην ουρά, ενώ καστανοκόκκινη είναι η περιοχή των ώμων. Το κάτω μέρος του φτερώματος έχει πιο ανοιχτό χρωματισμό. Συγκεκριμένα έχει λευκό στήθος, καστανοκόκκινη κοιλιά και πλευρά. Το κεφάλι είναι λευκό με δύο φαρδιές μαύρες ζώνες πάνω από τα μάτια.
Οι διαστάσεις και οι αναλογίες ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το υποείδος. Το μοτίβο στο κεφάλι ποικίλλει ανάλογα με το υποείδος και τη γεωγραφική κατανομή. Το υποείδος Aegithalos caudatus europaeus έχει σκουρότερο κεφάλι και βρίσκεται κυρίως στη Δυτική και Νότια Ευρώπη, το υποείδος Aegithalos caudatus caudatus εμφανίζεται στη Βόρεια και Ανατολική Ευρώπη και έχει λευκό κεφάλι. Στην Κεντρική Ευρώπη εμφανίζονται παράληλα και οι δύο μορφές.

Please install Adobe Flash Player

Οικογένεια: Αιγιθαλίδες (Aegithalidae)





Βιότοπος – εμφάνιση: Ζει από την Ιρλανδία μέχρι την Ιαπωνία. Στην Ελλάδα, ο αιγίθαλος απαντάται ως επιδημητικό αλλά και ως διαβατικό πτηνό, ανάλογα με το υποείδος. Τα υποείδη Aegithalos caudatus macedonicus και Aegithalos caudatus tephronotus βρίσκονται μόνιμα στη χώρα ενώ τα Aegithalos caudatus caudatus και Aegithalos caudatus europaeus είναι μεταναστευτικά.
Είναι έντονα κοινωνικός καθώς σχηματίζει μικρές ομάδες, οι οποίες συχνάζουν στα δάση και φωνάζουν διαρκώς μεταξύ τους, για να διατηρούν την αναγκαία συνοχή. Πρόκειται για ένα ανήσυχο είδος σε διαρκή κίνηση. Είναι καλός ακροβάτης δεδομένου ότι οι έρευνες του για έντομα, αράχνες, νύμφες εντόμων και άλλα μικρά αντικείμενα τροφίμων είναι συνεχής.
Η επιστημονική ονομασία του γένους, είναι ελληνική, πιθανότατα συγγενική με τη λέξη αίγιθος, «=(αρχ)., αδιευκρίνιστο πτηνό» άγνωστης λοιπής ετυμολογίας. Στον ελλαδικό χώρο o Αιγίθαλος απαντάται και με τις ονομασίες Μακρονούρης και Ορίτης, ενώ είναι πιθανόν η Ακανθυλίς του Αριστοτέλη.

Αναπαραγωγή: Η περίοδος αναπαραγωγής του ξεκινάει νωρίς. Από το Φεβρουάριο οι μικρές ομάδες σκορπίζουν και κάθε ζεύγος εγκαθίσταται στη δική του περιοχή, όπου εργάζεται επί τρεις εβδομάδες για να κατασκευάσει τη φωλιά. Η φωλιά του είναι κρεμαστή, σφαιρικού σχήματος με ύψος 17,5 εκατοστά και πλάτος 10 εκατοστά. Είναι κατασκευασμένη από βρύα, λειχήνες, φυτικές ίνες ακόμη και με ιστούς αράχνης. Εσωτερικά στρώνεται με πούπουλα, τα οποία αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσοστό (41%) της μάζας της φωλιάς. Η δομή της φαίνεται να προσαρμόζονται στις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν και δεν είναι σε συνάρτηση με τη διαθεσιμότητα φτερού ή χρονικούς περιορισμούς για την ετοιμασία της. Πάντα είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί θερμομονωτικά.
Έχει δύο τρύπες, από τις οποίες η μια χρησιμεύει ως είσοδο και η άλλη ως έξοδο. Αυτό είναι αναγκαίο, γιατί η μεγάλη ουρά του δεν του επιτρέπει να στρίψει και να βγει από το ίδιο μέρος. Η έξοδος είναι λίγο πιο ψηλά από την είσοδο.

Τροφή: Η διατροφή του αιγίθαλου αποτελείται κυρίως από μικρά έντομα ή άλλα αρθρόποδα μαζί με τις προνύμφες και τα αυγά τους. Ιδιαίτερη προτίμηση δείχνει στα μικρά και πολύ μικρά έντομα όπως οι αφίδες και τα συναφή σε μέγεθος. Αυτά συλλέγονται κυρίως από τα εξωτερικά κλαδιά των δέντρων, χωρίς να γίνονται διακρίσεις, αν και ανάλογα με την εποχή και τις τοπικές συνθήκες, μπορεί ορισμένα είδη να είναι η αποκλειστική πηγή τροφής.
Φυτική ύλη, όπως μπουμπούκια, σπέρματα, μικρά σωροκάρπια (berries), χυμοί από το φλοιό δέντρων, λειχήνες ή φύκια από τα κλαδιά παίζουν γενικά δευτερεύοντα ρόλο, ωστόσο, ιδιαίτερα κατά τις ψυχρές περιόδους αποτελούν μια πολύτιμη προσθήκη στη διατροφή του.
Καθεστώς προστασίας:
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το είδος παραμένει αρκετά κοινό, εκτός από τα άκρα της κατανομής του (Harrap &Quinn, 1996). Η IUCN, η Birdlife International και η British Trust για την Ορνιθολογία (BTO), κατατάσσουν το είδος ως «Ελαχίστης Ανησυχίας» (LC), χωρίς ιδιαίτερες απειλές. Τους μεγαλύτερους αναπαραγωγικούς πληθυσμούς στην Ευρώπη, διαθέτουν η Γαλλία, η Ρωσία και η Ισπανία.
Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους τους, οι αιγίθαλοι είναι ευάλωτοι σε ακραίες χαμηλές θερμοκρασίες, με απώλειες πληθυσμού έως και 80% που καταγράφεται σε περιόδους παρατεταμένου ψύχους. Πάντως, θεωρείται ότι οι πληθυσμοί γρήγορα επιστρέφουν στα προηγούμενα επίπεδα λόγω του υψηλού δυναμικού αναπαραγωγής τους. Στην Ευρώπη, οι τάσεις από το 1980 δείχνουν ότι οι πληθυσμοί έχουν υποστεί μια μέτρια μείωση (p <0,01), με βάση τα προσωρινά στοιχεία για 21 χώρες από την Πανευρωπαϊκή Προγράμματος Παρακολούθησης Κοινών Πουλιών (EBCC / RSPB / BirdLife / Στατιστική Ολλανδία? Π. Voříšek in litt. 2008). Συμπεριλαμβάνεται στα είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών βιοτόπων.







Tags
Νεότερη Παλαιότερη