Γλαυκόμορφα (Strigiformes) Γλαυκόμορφα

Τα Γλαυκόμορφα αποτελούν μια τάξη της ομοταξίας των πτηνών (Aves), η οποία περιλαμβάνει περίπου 200 είδη αρπακτικών και στην πλειονότητά τους νυκτόβιων πουλιών. Κατανέμονται σε όλες τις ηπείρους εκτός της Ανταρκτικής και έχουν αναπτύξει αξιόλογες προσαρμογές στη νυχτερινή διαβίωση. Διακρίνουμε δυο οικογένειες γλαυκών. Η οικογένεια των Τυτονιδών (Tytonidae) περιλαμβάνει λιγοστά (17) είδη, ενώ η πλειονότητα των γλαυκών ανήκει στην οικογένεια των Στριγγιδών (Strigidae).
Ονομασία: Σύμφωνα με τις επικρατέστερες ετυμολογικές προσεγγίσεις η λέξη "γλαυξ" έχει άμεση σχέση με το "γλαυκός" (ο έχων ανοιχτό γαλάζιο χρώμα) και δόθηκε στα συγκεκριμένα πτηνά από τους αρχαίους έλληνες εξαιτίας του λαμπερού και σπινθηροβόλου βλέμματος του πουλιού. Η επιστημονική ονομασία Strigiformes (Στριγγόμορφα), καθώς και το όνομα της οικογένειας των Στριγγιδών, ετυμολογούνται από το αρχαίο ελλ. στρίγξ, λατ. strix, το οποίο αποτελεί ηχομιμητικό της εκφραστικής φωνής του πουλιού και έχει άμεση σχέση με το ρήμα "τρίζω", καθώς και με το νεοελληνικό "στρίγγλα". "Τυτώ" ήταν στην αρχαιότητα, όπως και σήμερα, το όνομα της γλαύκας "Τυτώ η λευκή" (Tyto alba).
Πρέπει να τονιστεί, ότι με τον όρο "γλαύκα" εννοούμε όλα τα είδη της τάξεως των Γλαυκόμορφων, ενώ με τον όρο "κουκουβάγια" χαρακτηρίζουμε μονάχα τη γλαύκα του είδους "Αθηνά η νυκτία" (Athene noctua). Η ονομασία "κουκουβάγια" για τα υπόλοιπα πουλιά της τάξης θα πρέπει να αποφεύγεται.
Ανατομικά χαρακτηριστικά: Οι γλαύκες έχουν ιδιαίτερη μορφή, η οποία χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτες προσαρμογές στις ανάγκες ενός νυκτόβιου θηρευτή. Έχουν μακριές και στρογγυλεμένες φτερούγες, κοντή ουρά και ένα δυσαναλόγως μεγάλο κεφάλι με ένα δισκοειδές μεγάλο πρόσωπο. Τα ράμφη τους είναι κυρτά και γαμψά. Όλες οι γλαύκες έχουν ιδιαίτερα οξυμένες τις αισθήσεις της ακοής και της οράσεως. Τα μάτια είναι τοποθετημένα μπροστά, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται στερεοσκοπική όραση, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο σε κάθε θηρευτή, ώστε να μπορεί να κάνει σωστή εκτίμηση αποστάσεων και ταχυτήτων.
Τα όργανα της ακοής είναι τοποθετημένα ασύμμετρα στο κεφάλι του πτηνού και η διαμόρφωση του προσώπου είναι τέτοια, ώστε να κατευθύνει τα ακουστικά κύματα στους ακουστικούς πόρους. Πάρα πολλές γλαύκες έχουν στην κορυφή της κεφαλής χαρακτηριστικές τούφες, οι οποίες ονομάζονται αντία. Τα αντία αποτελούνται από φτερά και δεν έχουν καμία σχέση με την ακοή. Η λειτουργία τους δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί.
Οι γλαύκες έχουν σε σχέση με το σωματικό τους βάρος δυσαναλόγως μεγάλη επιφάνεια πτερύγων. Σε συνδυασμό με το μαλακό και πυκνό πτέρωμα επιτυχγάνουν έτσι μια σχεδόν απολύτως αθόρυβη πτήση.
Γεωγραφική εξάπλωση: Γλαύκες υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους με εξαίρεση την Ανταρκτική. Τις συναντούμε σε όλα τα ενδιαιτήματα, τα περισσότερα είδη βρίσκονται όμως στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ν. Αμερικής και της Ασίας. Την βορειότερη εξάπλωση έχει η χιονόγλαυκα (Nyctea scandiaca), η οποία επιβιώνει ακόμα και στις ακτές της Γροιλανδίας.
Οι γλαύκες της Ελλάδος: Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 8 είδη Γλαυκόμορφων πτηνών, εκ των οποίων το ένα ανήκει στην οικογένεια των Τυτονιδών και τα υπόλοιπα 7 στη οικογένεια των Στριγγιδών.

Οικογένεια Τυτονίδαι (Tytonidae)
1.Τυτώ η λευκή (Tyto alba).
Κοινές ονομασίες: Κλαψοπούλι, Πεπλόγλαυκα, Ανθρωποπούλι. Νυχτόβιο αρπακτικό, η πιο ανοιχτόχρωμη γλαύκα της χώρας μας...



Οικογένεια Στριγγίδαι (Strigidae)
1.Αθηνά η νυκτία (Athene noctua).
Κοινή ονομασία: Κουκουβάγια. Το φτέρωμα της έχει καφέ αποχρώσεις με άσπρες κηλίδες. Συνήθως προσαρμόζεται στο χρώμα του του εδάφους...


2.Βύας ο γνήσιος (Bubo bubo).
Κοινή ονομασία: Μπούφος. Είναι το μεγαλύτερο νυχτόβιο αρπακτικό της Ευρώπης. Είναι επιδημητικός και συχνά δεν απομακρύνεται από την περιοχή του...


3.Άσιος ο ώτος (Asio otus).
Κοινές ονομασίες: Νανόμπουφος, μικρός Μπούφος. Ο νανόμπουφος έχει μήκος σώματος περίπου 36 εκατοστά και άνοιγμα φτερών 95 εκατοστά περίπου...


4.Άσιος ο φλογώδης (Asio flammeus).
Κοινή ονομασία: Βαλτόμπουφος.



5.Στριγξ η αείσκωψ (Strix aluco).
Κοινή ονομασία: Χουχουριστής, Στριγγοπούλι, Χουχουλόγιωργας. Είναι η κουκουβάγια του δάσους. Περνά τη μέρα σε φυλλώματα και κισσούς...


6.Ώτος ο σκώψ (Otus scops).
Κοινή ονομασία: Γκιώνης. Το όνομά του προέρχεται από την μονότονη κραυγή που βγάζει ''γκιον''. Το πτέρωμά του είναι ανοιχτόχρωμο γεμάτο με στίγματα...


7.Αιγωλιός ο πένθιμος (Aegolius funereus).
Κοινή ονομασία: Χαροπούλι, Αιγωλιός. Συνολικά υπάρχουν επτά υποείδη, τα 6 ζουν στην Ευρασία και το ένα στη Βόρειο Αμερική...


8.Χιονόγλαυκα (Nyctea scandiaca).
Το μήκος του σώματος της φτάνει τα 70 εκατοστά. Έχει χρώμα λευκό. Απάντα στην Αρκτική, αλλά το χειμώνα μετακινείται νοτιότερα. Είναι ημερόβιο πτηνό.


Tags
أحدث أقدم