Ορτύκι

Ορτύκι, Common Quail (Coturnix Coturnix)

Το ορτύκι ανήκει στην οικογένεια των Φασιανών (Phasianindae), της τάξης των Ορνιθομορφων. Αποτελεί το μικρότερο είδος της οικογένειας. Δύο ακόμη είδη ορτυκιών τα οποία όμως δεν συναντάμε στην χώρα μας είναι το ορτύκι (Turnix Sylvatica) και το ορτύκι (Ortyx Virginiana) το οποίο συναντάμε στην Αμερική. Το ορτύκι έχει μήκος 15-18 εκ. και βάρος 200-250 γρ. Το άνοιγμα των φτερούγων του κυμαίνεται μεταξύ 30-35 εκ. Έχει φτέρωμα φαίο με ραβδώσεις κίτρινου και καφέ χρώματος. Τα πόδια του είναι κοντά και έχουν σκούρο καφέ χρώμα. Η διάκριση μεταξύ του αρσενικού και του θηλυκού γίνεται με βάση το χρώμα του στήθους και του λαιμού. Σε αυτή την περίπτωση τα θηλυκά διακρίνονται απο τα μαύρα στίγματα που διαθέτουν.
Και τα δύο φύλα έχουν άσπρες ραβδώσεις στα κεφάλια τους, αλλά το θηλυκό έχει ένα πιο ομοιογενές σχήμα προσώπου απ’ ότι το αρσενικό.

Please install Adobe Flash Player

Κατηγορία: Ορνιθόμορφα

Το φύλο του γίνεται αντιληπτό κυρίως μετά από την 3 εβδομάδα. Στα αρσενικά το φτέρωμα στην βάση του λαιμού και προς το στήθος είναι μονόχρωμο καφέ, ενώ στα θηλυκά υπάρχουν λεπτές επιμήκεις ραβδώσεις περισσότερου σκούρου έως μαύρου χρώματος.
Τα ανήλικα από τα ενήλικα διακρίνονται από το χρώμα του ταρσού, στα ανήλικα είναι κίτρινο, ενώ στα ενήλικα καφέ. Επίσης στα ανήλικα αν τα κρατήσουμε από την κάτω σιαγόνα αυτή λυγίζει από το βάρος τους.
Βιότοπος
Τα ορτύκια είναι εδαφόβια πουλιά τα οποία δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στα ανοιχτά λιβάδια με πυκνή και ψηλή συνήθως βλάστηση, όπως οι διάφορες καλλιέργειες σιτηρών, τριφιλιών κλπ. Οι καλλιέργειες αυτές αποτελούν τους ιδανικούς βιοτόπους των ορτυκιών, οι οποίες τους προσφέρουν πέρα από την τροφή και την απαραίτητη κάλυψη. Κατά το διάστημα όμως της μετανάστευσή τους τα ορτύκια θα χρησιμοποιήσουν μια ευρύτερη σειρά βιοτόπων, όπως παράκτιες θαμνώδεις περιοχές και οάσεις ερήμων, σαν ενδιάμεσες στάσεις της αποδημίας τους.
Στην χώρα μας ζει κυρίως σε πεδινές καλλιεργήσιμες περιοχές και σε περιοχές με αραιή θαμνώδες βλάστηση, χαμηλού πάντα υψομέτρου. Εξαιρέσεις έχουν παρατηρηθεί μόνο κατά το διάστημα της αποδημίας τους.

Συμπεριφορά
Τα ορτύκια είναι μεταναστευτικά εδαφόβια πουλιά με ότι αυτό από πλευράς συμπεριφοράς προσδίδει. Η μετανάστευση τους γίνεται πάντα νυχτερινές ώρες και όταν οι συνθήκες αέρας, θερμοκρασία, κ.α. το επιτρέπουν. Κινείται, τρέφεται και κρύβεται, πάντα στο έδαφος το οποίο σε συνδυασμό με το χρώμα του, το κάνουν σχεδόν αόρατο. Ειδικά κατά την περίοδο της αναπαραγωγής τους, τα αρσενικά θα προασπίσουν με ιδιαίτερο ζήλο τις εδαφικές περιοχές τους εκδιώκοντας τον οποιονδήποτε εισβολέα. Ενώ και τα θηλυκά είναι ιδιαίτερα προστατευτικά σε σημείο αυταπάρνηση κατά το διάστημα της εκκόλαψης και ανατροφής των νεοσσών τους.
Ως εδαφόβιο οι πτήσεις του περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες. Κατά την πτήση, τα φτερά του πουλιού εμφανίζονται μακριά και στενά, ενώ αν και δεν πετά με μεγάλη ταχύτητα δίνει αυτή την εντύπωση, λόγω του πολύ γρήγορου χτυπήματος των φτερών του. Οι πτήση του είναι χαμηλής και κυρτή πορείας από το σημείο από το οποίο σηκώνεται, ως το μέρος που θα επιλέξει να προσγειωθεί και να καλυφθεί μέσα στην ψηλή βλάστηση.
Διατροφή
Η τροφή του ορτυκιού αποτελείται κατά μεγάλο ποσοστό (90%) από είδη φυτικής προέλευσης, σπόρους, φύλλα, άνθη κ.α. και το υπόλοιπο (10%) από ζωικής προέλευσης, έντομα, σκουλήκια, σκαθάρια μυρμήγκια, ψαλίδες, σαλιγκάρια προνύμφες εντόμων, διάφορα μικρά ζωύφια κ.α. τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες του σε πρωτεΐνες, ιδιαίτερα των θηλυκών κατά το διάστημα αναπαραγωγής τους
Αναπαραγωγή
Τα ορτύκια είναι μονογαμικό είδος και οι δεσμοί του ζευγαριού είναι αρκετά ισχυροί, σε περιπτώσεις όμως που τα θηλυκά είναι περισσότερα, αλλά και σε συνθήκες αιχμαλωσίας, συμπεριφέρεται και σαν πολυγαμικό. Στην Ευρώπη η εποχή αναπαραγωγής τους είναι από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα τέλη τον Αυγούστου, ενώ στην Αφρική, η αναπαραγωγική περίοδο ξεκινά από το Σεπτέμβριο μέχρι τον Μάρτιο και σε περιοχές όπως η Κένυα η αναπαραγωγική περίοδο τοποθετείται κατά τη διάρκεια της υγρής περιόδου, από τον Ιανουάριο μέχρι τον Φεβρουάριο.
Τα ορτύκια μπορούν να έχουν μέχρι τρεις γέννες ετησίως. Τα αρσενικά φθάνουν στις περιοχές αναπαραγωγής πριν από τα θηλυκά και αμέσως μετά από την εγκατάσταση τους θα αρχίσουν με δυνατές κραυγές να καλούν τα θηλυκά. Μόλις φθάσουν τα θηλυκά, θα βρουν μια κατάλληλη για φωλαιοποίηση περιοχή και εκ των υστέρων θα αρχίσουν και αυτά με την σειρά τους να ανταποκρίνονται στα καλέσματα των αρσενικών με μια σειρά από χαρακτηριστικές κλήσεις. Τότε το αρσενικό που βρίσκετε στην περιοχή που εγκαταστάθηκε το θηλυκό, θα το πλησιάσει και θα επιδοθεί σε μια σειρά επιδείξεων με απώτερο σκοπό το ζευγάρωμα. Οι επιδείξεις αυτές περιλαμβάνουν σήκωμα (κατσάρωμα) των φτερών του λαιμού και του στήθους, σύρσιμο του φτερού που βρίσκετε πλησιέστερα προς το θηλυκό στο έδαφος, ενώ χορεύει σε έναν κύκλο γύρω από το θηλυκό τιτιβίζοντας. Ένα το θηλυκό δεχθεί να ζευγαρώσει θα αποκριθεί και αυτό με μια "κλήση πρόσκλησης" ακριβώς πριν από το ζευγάρωμα.
Η φωλιά χτίζεται από το θηλυκό σε ένα ρηχό κοίλωμα του εδάφους καλά καλυμμένο από την τριγύρω βλάστηση, όπως καλλιέργειες σιτηρών ή τριφιλιών. Εκεί το θηλυκό θα γεννήσει από 6 ως 13 αυγά τα οποία είναι λευκού χρώματος, περίπου 2,5 εκατ. ή και ελαφρώς μεγαλύτερα στο μήκος, ενώ ζυγίζουν περίπου 8,5 γραμ. Σε περίπτωση καταστροφής της πρώτης φωλιά, ξαναδημιουργούν άλλη (renesting). Η επώαση γίνεται από το θηλυκό και διαρκεί περίπου 17 ως 20 ημέρες. Τα μικρά είναι έτοιμα να εγκαταλείπουν τη φωλιά λίγες ώρες μετά την εκκόλαψη, ενώ μπορούν να πετάξουν μετά την ενδέκατη ημέρα της ζωής τους. Στις 35- 40 ημέρες από την γέννησή τους αποκτούν το κανονικό τους φτέρωμα και είναι πλέων έτοιμά για την αποδημία του.
Διάφορα
Τα ορτύκια σε πολλές καλλιεργήσιμες περιοχές ασκούν θετικές επιδράσεις μιας και περιορίζουν τους υψηλούς αριθμούς εντόμων.
Εκτρέφονται με πολύ μεγάλη επιτυχία και αποτελούν τόσο τα ίδια, όσο και τα αυγά τους εξαιρετικής ποιότητας τροφή για τον άνθρωπο.
Το ορτύκι αποτέλεσε υψηλής ποιότητας τροφής από τα αρχαία χρόνια, δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι απεικονίζεται σε αιγυπτιακές τοιχογραφίες του 5000 Π.Χ.
Αν και δεν περιλαμβάνονται στα υψηλής ανησυχίας πτηνά, εντούτοις έχουν αναφερθεί πτώσεις τοπικών πληθυσμών ως αποτέλεσμα των αλλαγών και καταστροφών των βιότοπων του.
Το ορτύκι αποτελεί ένα απο τα πτηνά που μπορεί να επιβιώσει σε κατάσταση αιχμαλωσίας, καθώς και να αναπαραχθεί σχετικά εύκολα.
Στοιχεία ανάλυσης του DNA, δείχνουν ότι το ορτύκι συσχετίζεται σε αρκετά μεγάλο βαθμό με τον Φραγκολίνο (Francolinus francolinus)

αλλά και διάφορα είδη Alectoris
Έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις, περισσότερα από ένα θηλυκά να φωλαιωποιούν στην ίδια φωλιά
Εχθροί
Απειλή για το ορτύκι αποτελούν τα φίδια, οι αλεπούδες, τα γεράκια, οι σκαντζόχοιροι και φυσικά η καταστροφή των βιοτόπων του, όπως το κάψιμο των σιτοκαλαμιών, οι μονοκαλλιέργειες, το όργωμα και η εξαφάνιση των ακαλλιέργητων περιοχών, καθώς και η διαδεδομένη και αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων.