Τσικνόπαπια (Aythya fuligula) 
Η Τσικνόπαπια λόγω του χρώματος αλλά και του πολύ χαρακτηριστικού λοφίου της είναι μια από τις πολύ εύκολα αναγνωρίσιμες αγριόπαπιες και μια από αυτές που επισκέπτονται, όχι σε πολύ μεγάλους αριθμούς όπως άλλοτε, τους υδροβιότοπους της χώρας μας. Οι ονομασίες της κατά τόπους ποικίλουν και ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε μερικές από αυτές όπως, μαυροκέφαλη μαυροπαπί μαυρόπαπια τουρμπουρλάκι κ.α.
Please install Adobe Flash Player
Κατηγορία: Υδρόβια & Παρυδάτια | Αγριόπαπιες | Βουτυχτάρια
Γεωγραφική εξάπλωση: Η Τσικνόπαπια (Aythya fuligula) είναι ένα αρκετά διαδεδομένο είδος σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και την Ασία όπου κυρίως αναπαράγεται, άλλα και την Αφρική και την Ωκεανία. Το χειμώνα οι διάφοροι πληθυσμοί τους μεταναστεύουν προς τον νότο, σε περιοχές της βορειοανατολικής Αφρικής, της Ινδίας, της νότιας Κίνας, κ.α.
Γενικώς θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα περισσότερα από τα πουλιά αυτού του είδους αναπαράγονται στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και μεταναστεύουν προς τον νότος κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Σπανιότερα οι Τσικνόπαπιες κάνουν την εμφάνιση τους στα Αμερικανικά και Καναδικά παράλια, ενώ εντυπωσιακή είναι η συγκέντρωση πολύ μεγάλων αριθμών Τσικνόπαπίων σε υδροβιότοπους της Ολλανδίας.
Περιγραφή: Η Τσικνόπαπια είναι μια μεσαίου μεγέθους πάπια κατάδυσης, η οποία έχει μήκος 40-47 εκατ., μήκος ουράς γύρω στα 5 εκατ. και άνοιγμα φτερών που κυμαίνεται από 67-73 εκατ., ενώ το βάρος της κυμαίνεται από 450-1000γραμ.
Οι Τσικνόπαπιες, όπως και ένα μεγάλο μέρος των αγριόπαπιων παρουσιάζουν σεξουαλικό διμορφισμό, δηλαδή υπάρχει μορφολογική διαφορά μεταξύ αρσενικών και θηλυκών.
Τα αρσενικά σχεδόν στο σύνολο τους είναι μαύρου χρώματος, εκτός από τις περιοχές της κοιλίας και των πλευρών, οι οποίες είναι λευκές. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά και ευδιάκριτα γνωρίσματα της Τσικνόπαπίας είναι ένα λοφίο από φτερά το οποίο φέρει στο πίσω μέρος του κεφαλιού της, αποτέλεσμα του οποίου είναι σε πολλές χωρές να την αναφέρουν ως πάπια με λοφίο (τούφα).
Τα μάτια των αρσενικών είναι κίτρινα και το ράμφος τους σταχτό-μπλε με μαύρη άκρη, ενώ το μήκος του κυμαίνεται γύρω στα 3,5 εκατ.
Τα θηλυκά έχουν έναν πιο ενιαίο χρωματισμό ο οποίος είναι μια παραλλαγή του καφέ-σοκολατί, με ελαφρώς ανοιχτότερων χρωματικών αποχρώσεων τα πλευρά τους. Η περιοχή της κοιλίας και στα θηλυκά είναι άσπρου χρώματος, ενώ και αυτά διαθέτουν λοφίο αναλόγου χρωματισμού με το υπόλοιπο σώματα τους, αλλά σαφώς μικρότερου μήκους απ’ ότι των αρσενικών.
Τα μάτια τους είναι κίτρινου χρώματος και το ράμφος τους ίδιο με των αρσενικών αλλά ελαφρώς γκριζωπότερο, ενώ στην βάση τους υπάρχει ένα λευκού χρώματος μπάλωμα. Και τα δύο φύλα έχουν γκριζωπά πόδια και πέλματα.
Οι νεοσσοί έχουν ανάλογο χρωματισμό με αυτών των θηλυκών, αλλά ελαφρώς πιο σκούρο.
Αναπαραγωγή: Η αναπαραγωγική περίοδο ξεκίνα γύρω τον Απριλίου και θα διαρκέσει μέχρι και τον Ιούνιο. Τα θηλυκά θα επιλέξουν με προσοχή το μέρος στο οποίο θα φτιάξουν την φωλιά τους και το οποίο θα είναι ένα στεγνό μέρος μέσα στους υγρότοπους τους όπως μικρά νησάκια κλπ. Εκεί η θηλύκια θα φτιάξει με τρίψιμο την κοιλίας της στο έδαφος ένα βαθούλωμα ανάμεσα στα αγριόχορτα και την χαμηλή βλάστηση, αποτελούμενο από ξερόχορτα και πούπουλα και στο οποίο θα τοποθετήσεις 8 ως 11 καφετο-κίτρινα με πρασινωπά στίγματα αυγά. Το θηλυκό θα ξεκινήσει την επώαση των αυγών αμέσως μετά από την γέννηση και του τελευταίου αυγού και η επώαση θα διαρκέσει γύρω στις 25 με 26 ημέρες. Τα αρσενικά θα παραμείνουν με τα θηλυκά καθ’ όλη τη διάρκεια της επώασης, χωρίς όμως να λαμβάνουν μέρος σε αυτή. Μερικές ώρες αφότου τα αυγά εκκολάπτουν, το θηλυκό θα οδηγήσει τους νεοσσούς στο νερό όπου σχεδόν αμέσως είναι σε θέση να κολυμπήσουν αλλά και να τραφούν. Οι νεοσσοί θα μείνουν στην ασφάλεια της φωλιά μαζί με το θηλυκό για περίπου έξι εβδομάδες. Μετά από τα διάστημα αυτό είναι πλέον ικανοί να πετάξουν μονοί τους και κατά συνέπεια ανεξάρτητοι.
Συμπεριφορά: Οι Τσικνόπαπιες είναι ιδιαίτερα κοινωνικές αλλά και ήρεμες αγριόπαπιες εκτός από την εποχή αναπαραγωγής τους. Την εποχή αυτή τα αρσενικά θα γίνουν ιδιαίτερα θορυβώδη, στην προσπάθεια τους να φλερτάρουν με τα θηλυκά βγάζοντας μια σειρά από κραυγές και σφυρίγματα.
Το υπόλοιπο διάστημα της ζωής τους είναι αρκετά ήρεμες και πολύ ανεκτικές ακόμα και στην ανθρώπινη παρουσία, γι’ αυτό και αρκετές φορές μπορούμε να τις δούμε ακόμα και σε λιμνούλες πολυσύχναστων πάρκων πόλεων. Γενικά πέρα από το διάστημα της αναπαραγωγής τους θα δούμε τις Τσικνόπαπιες να συγκεντρώνονται σε μεγάλα σμήνη, μοιράζοντας τους βιότοπους τους μαζί με άλλα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά.
Είναι πολύ καλοί γονείς και θα υπερασπιστούν τους νεοσσούς τους με περισσή αυταπάρνηση. Η μητέρα θα οδήγηση από πολύ νωρίς τους νεοσσούς στο νερό και θα τους διδάξει τρόπους με τους οποίους θα βρίσκουν την τροφή τους, αλλά και θα αποφεύγουν τους εχθρούς τους.
Η μέγιστη γνωστή διάρκεια ζωής για τις Τσικνόπαπιες είναι τα 14 χρόνια.
Σίτισης: Οι Τσικνόπαπιες τρέφονται κυρίως κατά τις νυκτερινές ώρες έως νωρίς το πρωί. Η διατροφή τους κυρίως αποτελείται από μικρά καρκινοειδή, μαλάκια, έντομα, και τις προνύμφες τους, καθώς επίσης και σπόρους, μίσχους υδρόβιων και παρόχθιων φυτών. Αναζητούν την τροφή τους καταδυόμενα πολλές φορές σε βάθος μεγαλύτερο και των 14 μέτρων και σπανιότερα στην ξηρά, όπως κατά την διάρκεια του χειμώνα όπου αναζητούν διάφορα είδη σπόρων και σιτηρών, στα πλημμυρισμένα λιβάδια. Η σίτιση των νεοσσών κατά το πρώτο διάστημα της ζωής τους αποτελείται κυρίως από έντομα και ασπόνδυλα και αργότερα με σπόρους.
Βιότοπος: Ο Βιότοπος τους είναι τα διάφορα μόνιμα ύδατα πεδινών κυρίως περιοχών, όπως λίμνες γλυκού νερού, αλλά και υφάλμυρου σε κόλπους κοντά σε ακτές. Προτιμά τις περιοχές με την άφθονη βλάστηση γύρω από το νερό και πολύ σπάνια την συναντούμε σε περιοχές με μεγάλα υψόμετρα. Κατά το διάστημα της μετανάστευση τους πάρα πολύ συχνά θα χρησιμοποιήσουν τις παράκτιες περιοχές ως σταθμούς σίτισης και ανάπαυσης αλλά συστηματικά θα αποφύγουν την ανοικτή θάλασσα και τα μεγάλα βάθη.
Διάφορα
· Υπολογίζετε ότι τουλάχιστον 250.000-300.000 ζευγάρια αναπαράγονται στην Ευρώπη.
Εχθροί: Βασικοί εχθροί των Τσικνόπαπιων είναι τα περισσότερα από τα φτερωτά αρπακτικά όπως τα γεράκια, οι κουκουβάγιες, οι μπούφοι και οι αετοί. Βασικότερος όμως όλων, είναι η σχεδόν δραματική συρρίκνωση των πρωταρχικών βιοτόπων τους. Ένα άκρως ανησυχητικό φαινόμενο με σχεδόν παγκόσμια έκταση.
Κατηγορία: Υδρόβια & Παρυδάτια | Αγριόπαπιες
Πρασινοκέφαλη (Anas platyrhynchos)
Χουλιαρόπαπια (Anas clypeata)
Σουβλόπαπια (Anas acuta)
Φλυαρόπαπια (Anas strepera)
Σφυριχτάρι (Anas penelope)
Σαρσέλα (Anas querquedula)
Κιρκίρι (Anas crecca)
Τσικνόπαπια (Aythya fuligula)
Κυνηγόπαπια (Aythya ferina)
Βαλτόπαπια (Aythya nyroca)
Κουδουνόπαπια (Bucephala clangula)
Κεφαλούδι (Oxyura leucocephala)
Βαρβάρα (Tadorna tadorna)
Θαλασσοπρίστης (Mergus serrator)
Χηνοπρίστης (Mergus merganser)
Νανοπρίστης (Mergellus albellus)
Βουτυχτάρια (Podicipedidae)
Σκουφοβουτηχτάρι
Μαυροβουτυχτάρι
Νανοβουτηχτάρι
Λαμπροβούτι
Χειμωνοβουτηχτάρι (Podiceps auritus)